1. Organ ve doku bağışı nedir?
Bir kişinin
hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra organ ve
dokularının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu
belgelendirmesidir.
2. Kök hücre bağışı nedir?
Kök
hücresi, kemik iliği ile kan hücrelerini üreten hücrelere denir. Kan hücreleri
dokulara oksijen taşıyan ya da mikroplara karşı vücudu savunan ve kanamadan
koruyan hücrelerden oluşur. Kemik iliğinin çalışmaması durumunda kan
hücrelerinde azalma olmakta ve hastanın hayatı tehlikeye girmektedir. Kızılay’a
ait gönüllü verici merkezleri ve sabit kan alma merkezlerinde kök
hücre bağışı ile ilgili bilgilendirme alabilir ve kök hücre bağışında
bulunabilirsiniz.
3. Organ / doku ve hücre bağışı için
yaş sınırı var mıdır?
18 yaş ve
üzeri akli dengesi yerinde olan herkes organ bağışı yapabilir. Kullanılacak
organa göre yaş belli bir risk oluştursa da her yaşta ve koşuldaki organların
kullanabilmesi mümkün olabilir.
Kök hücre
için 18-50 yaş aralığındaki kişilerden bağış alınır.
4. Canlıdan organ bağışı olur mu?
Olur. Yaşayan
bir insanın böbreğinin birini veya karaciğerin bir bölümü nakil ihtiyacı olan
kişiye verme işlemidir.
5. Beyin ölümü nedir?
Beyin
ölümü klinik bir tanıdır ve tüm beyin fonksiyonlarının tam ve geri dönüşümü olmayan
kaybıdır.
6. Bitkisel hayat nedir?
Bitkisel
hayat, derin bir komadır ve hastalık veya kaza sebebiyle bilinçsiz ve hareketsiz duruma gelme durumudur. Beyin ölümünde solunum yok iken, bitkisel hayatta
hastanın solunumu devam eder ancak makine desteğine ihtiyaç duyabilir.
7. Koma nedir?
Koma, travmatik kafa travması, felç, beyin tümörü, uyuşturucu,
alkol zehirlenmesi, diyabet veya enfeksiyon vb altta yatan bir hastalık gibi
çeşitli sorunlardan kaynaklanabilen uzun süreli bilinç kaybının olduğu bir
durumdur.
8. Organ bağış kartı taşırsam
ölmeden organlarım alınır mı?
Organ
bağış kartı taşıyan bir kişi, hayatının herhangi bir döneminde ağır bir sağlık
durumu nedeniyle acil servise getirilirse acil hastaya yaklaşım prosedürleri
gereği öncelik ağır hastaya verileceğinden tüm imkanlar seferber edilecektir.
Üzerinden organ bağış kartı çıksın veya çıkmasın en ağır hasta en öncelikli
hastadır. Milyonda bir yaşam şansı bile olsa bu öncelikten dolayı hasta yaşam
şansını kullanır. Dolayısıyla beyin ölümü tanısı almayan kişiden organlarının
alınması mümkün değildir.
9. Organ bağışı dinen caiz midir?
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, organ bağışını
insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlanmıştır. 6.3.1980
tarih 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir.
Diğer İslam ülkelerinde de ve bütün büyük dinlerde de benzer kararlar
mevcuttur. Kur'an-ı Kerim'de de (Maide Suresi, Ayet 32) " KİM BİR KİMSEYE HAYAT VERİRSE, ONUN SANKİ
BÜTÜN İNSANLARA HAYAT VERMİŞÇESİNE SEVAP KAZANACAĞI " beyan
olunmuştur.
10. Bağışladığım organlar kimlere
nakledilir?
Öncelikle doku ve kan grubu uygunluğuna göre acil bekleyen hastalara
nakiller yapılır. Her hasta için organ nakli kriterleri vardır. Bu kriterleri
bilim kurulları ( böbrek, kalp, karaciğer) belirler. Organ paylaşımında en
önemli öncelik ;